W regule danej przez św. Alberta nie ma odniesienia do Maryi, jest za to wzmianka o kaplicy, w której bracia mają zbierać się na wspólną modlitwę. Około dwadzieścia lat po nadaniu Reguły wybudowano kaplicę poświęconą Maryi, z celami dla braci wokół niej. Od około połowy XIII wieku dokumenty papieskie mówią o karmelitach jako o „braciach Błogosławionej Maryi Panny z Góry Karmel. Nasze Konstytucje głoszą: „Najświętsza Maryja Panna jest obecna w całym życiu Zakonu, który powstał na górze Karmel i wziął swoją nazwę od kaplicy poświęconej tejże Najświętszej Dziewicy” (nr 48). Studium początków zakonu potwierdza eliańską i maryjną świadomość karmelitów. Te dwa wątki zostały rozwinięte w słynnym dziele Filipa Ribota (+ 1391) De Institutione Primorum Monachorum. Antycypowano tam pobożność maryjną na czasy sprzed Reguły oraz wytłumaczono widzenie Eliasza w postaci chmury w kategoriach maryjnych. Od początku istnieje więc przekonanie potwierdzone dokumentami, że zakon został założony dla uczczenia Maryi. Już w Konstytucjach z 1281 roku znajduje się formuła profesji, w której zapisano słowa: „ślubuję… przełożonemu Generalnemu Zakonu Błogosławionej Maryi z Góry Karmel…”. Pojawił się oczywiście sprzeciw innych zakonów, które także czciły Maryję. Kontrowersja trwała przez ostatnie dziesięciolecia XIII wieku i kilkadziesiąt lat wieku XIV. Jej apogeum miało miejsce na uniwersytecie w Cambrige w 1374 roku, gdzie przyznano rację karmelitom. Ponieważ przeciwnicy zaczęli złośliwie mówić, że nie chodzi o Matkę Bożą, ale o jakąś Marię, grzesznicę z Egiptu, uzupełniono tytuł: „Bracia Matki Bożej Maryi z Góry Karmel”.
Wiek XIV był okresem szczególnego rozwoju pobożności maryjnej zakonu. Powszechne fakty dotyczące Maryi i odnoszące się do wszystkich autorzy przypisywali zakonowi karmelitańskiemu. De Institutione… to pierwszy istotny moment pobożności maryjnej zakonu, kolejny moment to nabożeństwo szkaplerzne zrodzone w XV wieku, od kiedy następuje apogeum rozwoju pobożności maryjnej w postaci legend, cudów, modlitw liturgicznych, sztuki, muzyki itd. Począwszy od XIV wieku następuje głęboki rozwój kultury maryjnej. Maryja jest obecna w liturgii, w teologii, w mistyce, w literaturze pobożnościowej, w ludowej pobożności, zwłaszcza przez szkaplerz karmelitański.
Druga połowa XVII wieku i wiek XVIII zdominowane są przez kontrowersje wokół historyczności objawienia szkaplerza i przywileju sobotniego, które to kwestie powrócą jeszcze w latach 50. XX wieku, a wiadomo, że budzą zainteresowanie wielu także w naszych czasach. (…)
Czytaj dalej w najnowszym numerze Głosu Karmelu…
