Teofil Raynaudus w ksi\u0105\u017cce O Szkaplerzu Maryjnym <\/em>uwa\u017ca, \u017ce rozwa\u017canie tego tematu najlepiej b\u0119dzie zacz\u0105\u0107 od znaczenia s\u0142owa szkaplerz<\/em>. Nazwa szkaplerz pochodzi od \u0142aci\u0144skiego s\u0142owa scapulae<\/em>, oznaczaj\u0105cego barki, inn\u0105 \u0142aci\u0144sk\u0105 nazw\u0105 na bark jest humerus<\/em> i st\u0105d szkaplerz jest te\u017c nazywany superhumerale,<\/em> co jest to\u017csame z hebrajskim efodem. Szkaplerz sk\u0142ada si\u0119 z dw\u00f3ch kawa\u0142k\u00f3w materia\u0142u zszytych razem, opadaj\u0105cych z przodu na piersi i z ty\u0142u na plecy, tak aby przypomina\u0142 krzy\u017c, sk\u0105d niekiedy nazywa si\u0119 go krzy\u017cem. <\/p>\n\n\n\n STAROTESTAMENTALNY EFOD<\/strong><\/p>\n\n\n\n O u\u017cywaniu tego ubioru w zakonie karmelita\u0144skim od czas\u00f3w najdawniejszych mo\u017cna wnioskowa\u0107 na podstawie tego, co pisze Jan Jerozolimski w Ksi\u0119dze o ustanowieniu pierwszych mnich\u00f3w, kt\u00f3rzy pojawili si\u0119 w czasach Starego Testamentu i istniej\u0105 w czasach Nowego<\/em>, gdzie zawarte s\u0105 s\u0142owa: \u201eEfody by\u0142y u\u017cywane tak\u017ce przez dawnych za\u0142o\u017cycieli naszego zakonu w czasach Starego Testamentu\u201d i poni\u017cej: \u201eefod by\u0142 szat\u0105 bez r\u0119kaw\u00f3w si\u0119gaj\u0105ca a\u017c do nerek, na obu bokach otwart\u0105 i nieokrywaj\u0105c\u0105 ramion, kt\u00f3rej tylna cz\u0119\u015b\u0107 \u0142\u0105czy\u0142a si\u0119 z cz\u0119\u015bci\u0105 przedni\u0105 na barkach. Za czas\u00f3w Nowego Testamentu do tej szaty w miejscu otworu na szyj\u0119 zosta\u0142 do\u0142\u0105czony kaptur okrywaj\u0105cy g\u0142ow\u0119 i barki, kt\u00f3re Rzymianie nazywali scapulae<\/em>. Z tego powodu od tamtego czasu ta szata by\u0142a nazywana szkaplerzem, poniewa\u017c swoim kapturem okrywa nie tylko g\u0142ow\u0119, ale i barki (scapulare <\/em>od scapulas<\/em>)\u201d. <\/p>\n\n\n\n FARTUCH MNICH\u00d3W<\/strong><\/p>\n\n\n\n Na tej podstawie wiadomo, \u017ce szkaplerz by\u0142 u\u017cywany przez karmelit\u00f3w wcze\u015bniej (chocia\u017c w kszta\u0142cie nieco innym od dzisiejszego), zanim zosta\u0142 podarowany przez Naj\u015bwi\u0119tsz\u0105 Bogurodzic\u0119 jako dar wyj\u0105tkowej mi\u0142o\u015bci i obrona. Szkaplerz jest bowiem u\u017cywany wsp\u00f3lnie przez mnich\u00f3w wszystkich niemal zakon\u00f3w i to od czas\u00f3w bardzo dawnych, przyj\u0105\u0142 si\u0119 bowiem od najwcze\u015bniejszych pocz\u0105tk\u00f3w Ko\u015bcio\u0142a jako duchowy znak i nauka, a nawet jako zbroja duchowa. Z tego te\u017c powodu \u015bw. Efrem powiedzia\u0142 o tej szacie: \u201eS\u0105dz\u0119, \u017ce jest rzecz\u0105 dobr\u0105 dla mnicha, aby nie wychodzi\u0142 ze swojej celi bez przykrycia ramion, to znaczy bez efodu czy te\u017c szkaplerza, co oznacza jedno i to samo\u201d. <\/p>\n\n\n\n KRZY\u017b I JARZMO<\/strong><\/p>\n\n\n\n U Doroteusza Opata, kt\u00f3ry opisuje szaty mnich\u00f3w, zosta\u0142 on te\u017c nazwany przez Grek\u00f3w analabos<\/em>, <\/em>czyli naramiennym fartuchem. \u201eAnalabos<\/em> \u2013 pisze Doroteusz \u2013 uk\u0142ada si\u0119 w kszta\u0142cie krzy\u017ca na naszych barkach. W ten spos\u00f3b nosimy symbol krzy\u017ca, zgodnie z tym, co powiedziano: We\u017a sw\u00f3j krzy\u017c\u201d. I dalej pisze: \u201eMamy analabos<\/em> to znaczy szkaplerz spoczywaj\u0105cy na barkach, kt\u00f3ry jest krzy\u017cem\u201d. Szkaplerz oznacza wi\u0119c krzy\u017c. Wy\u017cej wspomniany patriarcha jerozolimski opisuje dalej w tym samym miejscu, co opr\u00f3cz tego oznacza szkaplerz i co przywodzi mnichom na pami\u0119\u0107: \u201eMnich nosz\u0105cy go powinien zawsze by\u0107 gotowy do spe\u0142niania dzie\u0142a Boga\u201d. I nieco dalej: \u201eOznacza, \u017ce mnich powinien zawsze na sobie pokornie nosi\u0107 jarzmo pos\u0142usze\u0144stwa i by\u0107 bezwarunkowo poddanym swojemu prze\u0142o\u017conemu\u201d. St\u0105d w czasie uroczysto\u015bci ob\u0142\u00f3czyn i profesji w naszym zakonie, kiedy przekazuje si\u0119 szkaplerz z kapturem, wyg\u0142asza si\u0119: \u201eWe\u017a s\u0142odkie jarzmo Chrystusa i lekki ci\u0119\u017car Jego, w imi\u0119 Ojca i Syna, i Ducha \u015awi\u0119tego\u201d. Zgadza si\u0119 to z tym, co podaje cytowany ju\u017c wcze\u015bniej opat Doroteusz, \u017ce \u201eszkaplerz oznacza krzy\u017c\u201d. Albowiem do niesienia jarzma Chrystusa przez zachowywanie przykaza\u0144 Boga i nakaz\u00f3w prze\u0142o\u017conych, kt\u00f3rzy s\u0105 jego namiestnikami, konieczne jest umartwienie w\u0142asnych po\u017c\u0105da\u0144 i w\u0142asnego s\u0105du. To jest krzy\u017c, kt\u00f3ry Chrystus na\u0142o\u017cy\u0142 na tych, kt\u00f3rzy chc\u0105 pod\u0105\u017ca\u0107 za Nim. To bowiem oznacza wyraz cierpliwo\u015b\u0107, kt\u00f3rym niekiedy okre\u015bla si\u0119 w naszym zakonie szkaplerz. Zgodnie z tym Korneliusz van den Steen, wyja\u015bniaj\u0105c s\u0142owa z Pie\u015bni nad pie\u015bniami zawarte w rozdziale pierwszym: \u201eSzyja Twoja jak naszyjniki, a szyja oznacza pokorne i cierpliwe pos\u0142usze\u0144stwo\u201d, dodaje: \u201eZ tego powodu zakonnicy zak\u0142adaj\u0105 na szyj\u0119 szkaplerz, tak jak arcykap\u0142ani w Starym Testamencie zak\u0142adali na szyj\u0119 efod, co przypomina\u0142o zar\u00f3wno jednym, jak i drugim o pos\u0142usze\u0144stwie i cierpliwo\u015bci; zatem naszyjnik wisz\u0105cy na szyi przypomina dziewicom o skromno\u015bci, a m\u0119\u017cczyznom o szlachetno\u015bci i cnocie m\u0119stwa\u201d.<\/p>\n\n\n\n ZNAK OBECNO\u015aCI<\/strong><\/p>\n\n\n\n Szkaplerz ma jeszcze inne znaczenie: jest bowiem znakiem, czyli pami\u0105tk\u0105 obecno\u015bci Boga, tak jak niegdy\u015b fr\u0119dzle u\u00a0szat Judejczyk\u00f3w, kt\u00f3re tak\u017ce \u015bwi\u0119ci prorocy Eliasz, Elizeusz i\u00a0synowie prorok\u00f3w oraz ich nast\u0119pcy nosili na ko\u0144cach\u00a0 Czytaj dalej w najnowszym numerze…<\/em><\/p>\n\n\n\n
efod\u00f3w to znaczy szkaplerzach, jak o\u00a0tym by\u0142a mowa wy\u017cej, aby dzi\u0119ki nim \u201epami\u0119tali o\u00a0wszystkich przykazaniach Pana i\u00a0nie szli za swymi my\u015blami ani oczami ku rozmaitym rzeczom, cudzo\u0142o\u017c\u0105c, lecz raczej przypominaj\u0105c sobie o\u00a0nakazach Pana, pe\u0142nili je i\u00a0byli \u015bwi\u0119tymi dla Boga swego\u201d (Lb 15:38). Tak nakazywa\u0142 im Pan. Z\u00a0tym fragmentem wi\u0105\u017ce si\u0119 mi\u0119dzy innymi to, co podaje Korneliusz van den Steen: \u201eSam Chrystus zgodnie ze zwyczajem swojego ludu nosi\u0142 te fr\u0119dzle, jak pisze \u015bw. \u0141ukasz w\u00a0\u00f3smym\u00a0rozdziale, gdzie podano, \u017ce kobieta chora na krwotok dotkn\u0119\u0142a fr\u0119dzli p\u0142aszcza Chrystusa i\u00a0zaraz zosta\u0142a uzdrowiona\u201d. Dodaje potem o\u00a0ich znaczeniu: \u201eMaj\u0105 przypomina\u0107, \u017ce ca\u0142e \u017cycie i\u00a0nadzieja Judejczyk\u00f3w winny by\u0107 w\u00a0niebie, aby zwracaj\u0105c swe my\u015bli ku Bogu, byli pe\u0142ni boja\u017ani Bo\u017cej i\u00a0mieli Jego obecno\u015b\u0107 zawsze przed swoimi oczami. Aby, gdy je ujrz\u0105, pami\u0119tali o\u00a0wszystkich przykazaniach Pana. Judejczycy jeszcze i\u00a0teraz w\u00a0synagogach swoich zachowuj\u0105 ten obrz\u0119d. Maj\u0105 bowiem mi\u0119dzy innymi szatami jedn\u0105 podobn\u0105 do kaftana, z\u00a0tym \u017ce nie ma ona r\u0119kaw\u00f3w, a\u00a0kt\u00f3rej u\u017cywaj\u0105 codziennie w\u00a0swoich mod\u0142ach i\u00a0zak\u0142adaj\u0105 j\u0105 na wszystkie inne szaty\u201d. Tak jak w\u00a0zakonie karmelita\u0144skim i\u00a0w\u00a0wielu innych jest teraz noszony szkaplerz. \u015awi\u0119ty Hieronim dodaje, \u017ce \u201eJudejczycy do tych fr\u0119dzli wk\u0142adali najostrzejsze kolce, aby gdy chodz\u0105, przez ich uk\u0142ucia byli nieustannie napominani o\u00a0prawach boskich. Co maj\u0105 czyni\u0107 chrze\u015bcijanie? W\u00a0ten spos\u00f3b maj\u0105 si\u0119 stara\u0107, aby mieli nieustannie prawo Boga przed oczami\u201d.<\/p>\n\n\n\n